6 smaakvolle najaarsgroenten

Ook in de zomer en herfst kunnen we nog volop groenten zaaien en planten in de moestuin. Deze najaarsgroenten zijn niet alleen zeer smaakvol, maar vallen ook minder vaak ten prooi aan allerlei ongedierte & ziektes. Zo krijgen we een jaar rond verse groenten op ons bord. In dit artikel schotelen we je onze top 6 najaarsgroenten voor met bijhorende teelttips!

1. Winterprei

Het hele jaar door genieten van verse prei? Dat kan! Door winterprei te planten kan je van januari tot begin april verse prei uit de tuin halen. Je oogst de winterprei wel het best tegen april, anders kan ze beginnen doorschieten. Dan komt de prei in bloei, en krijg je een harde kern in de steel. Voor de overige maanden kan je zomerprei of herfstprei planten.

• Zorg

Jonge plantjes winterprei kunnen vanaf midden juni tot midden augustus geplant worden. Deze zijn vorstbestendig, en leveren je de hele winter en het voorjaar door verse prei. Belangrijk is om veel water te geven bij het planten. Geef de eerste 2 weken na het planten elke dag water bij droog weer. Bij het planten is het altijd een goed idee om de bovenste bladeren wat af te snijden. Voeg ook zeker voldoende meststof toe aan de grond want prei heeft veel voeding nodig om goed te groeien. Welk soort meststof maakt niet uit, prei is niet kieskeurig.

Tip: prei vraagt veel meststof, en laat de bodem nadien uitgeput achter. Een goed idee is om het jaar nadien boontjes te planten op dezelfde plek. Deze vragen net een stikstofarme grond.

• Zaaien of planten?

Wij raden sowieso aan om plantjes te kopen met blote wortel. Landbouwers doen dit ook, en dat is meestal toch een goed teken. De preiplanten die je bij ons koopt, worden altijd vers gerooid en zijn van de beste rassen. Voor winterprei raden wij het ras ”Poulton” aan. Dit is een typisch kwekersras waarvan zaad in kleine hoeveelheden bijna niet te verkrijgen is.

Wil je toch prei zaaien? Dan zijn “winterreuzen” of “blauwgroene winter" een goede keuze.

• Ziektes

Hou de winterprei nauwlettend in de gaten want er liggen een aantal indringers op de loer. Zo is de tweede generatie preimotten tijdens de warme zomermaanden zeer actief. Deze motten hebben het gemunt op de jonge preiplantjes. Controleer dus meerdere malen per week want deze kleine, vraatzuchtige boosdoeners kunnen op korte tijd veel schade aanrichten.

Heeft de preimot jouw oogst toch te pakken gekregen?

Dan zijn er verschillende natuurlijke bestrijdingsmiddelen die een oplossing kunnen bieden. Zo kan je een deltaval ophangen in de tuin die de preimotten moet vangen. De feromonen die je erin legt, zullen de mannelijke preimotten lokken. Vervolgens vliegen ze de val in, en komen ze vast te zitten. Dit systeem verhindert vrouwelijke preimotten om nieuwe eitjes te leggen want ze worden niet bevrucht. Zo zal de larvenpopulatie geleidelijk aan afnemen. Plaats vanaf april tot eind augustus 1 val per bed prei. Eén feromoon zal jouw moestuin tot 6 weken motvrij houden.
Opgelet: bij warm weer is het aangeraden om de feromonen al na 4 weken te vervangen voor een optimale werking.

Naast de preimot kan ook preiroest hard toeslaan. Die kan je herkennen aan de bruine en oranje vlekjes op het preiblad. Van zodra deze vlekjes verschijnen, kunnen ze snel jouw volledige oogst overnemen. Je kan deze behandelen met Difcor om verdere aantasting te vermijden.

• Culinair

Prei kan je in vele winterse gerechten verwerken. Zo kan je er heerlijke soep van maken, een stoofschotel of een lekkere roerbak met spruiten en bietjes.

2. Winterbloemkool

Een groot voordeel van de winterbloemkool is dat deze niet zo vatbaar is voor rupsen en ziektes zoals de zomerkolen dat zijn. Het zorgt ook voor wat groen in de moestuin tijdens de grauwe winterperiode.

• Zorg

Winterbloemkool kan vanaf eind juli geplant worden. Zoek een zonnig plekje uit, en laat voldoende afstand (liefst 75cm) tussen de kooltjes. Winterbloemkool houdt van een humusrijke en vochthoudende grond. Er moet ook voldoende kalk in de grond aanwezig zijn.

Winterbloemkolen hebben voldoende vocht nodig, zorg er dus voor dat ze niet droog komen te staan! Geef bij voorkeur in de avond water maar ‘verzuip’ ze niet. In zeer vochtige grond of door de kolen steeds op dezelfde plek te zetten, kan knolvoet optreden. Dit is een schimmelziekte waardoor de kool stopt met groeien en net boven de grond ontstaat een knol op de stam. Hierdoor zullen ze niet uitgroeien tot een volwaardige kool.

Van zodra er kleine kooltjes gevormd worden, bind je de bladeren samen om ze tegen de zon te beschermen. Dit zorgt voor een mooie witte kleur bij de kool.

• Ziektes

Het grote voordeel van winterbloemkool is dat deze niet lastig gevallen wordt door ongedierte of vervelende schimmelziektes.

• Culinair

Met bloemkool kan je oneindig variëren. Je kan de klassiekers uit grootmoeders keuken maken, bijvoorbeeld bloemkool in witte kaassaus. Maar je kan ook experimenteren met een exotische curry of geroosterde bloemkool uit de oven!

3. Suikerbrood

Suikerbrood, ook wel groenlof genoemd, is een bittere bladgroente. Het is familie van wit- en roodlof (ook wel radicchio genoemd). De smaak is een combinatie van witlof en andijvie. Deze vergeten groente heeft een groene langwerpige krop. Aan de binnenkant heeft hij een lichtgele kleur.

• Zorg

Je kan deze groente van juni tot half juli zaaien, of vanaf juli planten. Plant niet te vroeg want anders schiet hij door. Groenlof is niet veeleisend, en doet het op elke soort grond goed. Ook met wat eenvoudige compost is hij al tevreden. Speciale meststoffen zijn niet nodig. Je kan groenlof een plekje in de zon of halfschaduw geven. Wordt er vrieskoude voorspeld? Zorg dan voor beschutting. Suikerbrood kan wel wat lichte vrieskoude verdragen, maar een strenge vorstnacht zal hij niet overleven.

• Ziektes

Groenlof is niet ziektegevoelig. Waar je wel moet voor opletten, is dat hij niet begint te schieten. Wanneer de temperatuur te laag is tijdens het opkweken, kan het groenlof beginnen bloeien.

• Culinair

In de keuken wordt groenlof meestal gestoofd. Hou je wel van een bittere toets aan jouw gerecht? Dan kan je de groene toppen laten zitten. Waarom de klassieke witlof in de hespenrolletjes niet eens vervangen door groenlof?

Tip van Marcel

Gebruik een groenbemester om jouw moestuinplanten een boost te geven! Gele mosterd wordt het meest gezaaid. Dit gewas is een snelle groeier, en bedekt de bodem in een mum van tijd. Het produceert ook veel organisch stof, wat jouw plantjes alleen maar ten goede komt. Zaaien kan, afhankelijk van de soort groenbemester, tot en met september.

4. Andijvie

Andijvie is een éénjarig bladgewas dat nauw verwant is met chicorei. Je kan twee soorten onderscheiden: breedblad- en krulandijvie. Het verschil tussen beide soorten is niet enorm: krulandijvie is iets bitterder van smaak en moeilijker te kweken.

Hoewel andijvie bijna het hele jaar door geteeld kan worden, doet deze groente het vooral in het najaar goed. Het ideale planttijdstip is in juli en augustus. Omdat andijvie zo makkelijk te kweken is, heeft menig tuinier deze in de moestuin staan.

• Zorg

Andijvie kan zowel in het voor- als najaar geteeld worden. Toch kiezen veel moestuiniers ervoor om deze in het najaar een plekje in de moestuin te geven. Niet alleen associëren we andijvie met winters comfort food maar tijdens het voorjaar is de kans op doorschieten ook groter.

Andijvie kan tot eind juli gezaaid worden, dan zijn de temperaturen gemiddeld hoog genoeg. Zaai je bij een temperatuur onder de 15°C? Dan kan de krop niet voldoende groeien, en zal hij sneller doorschieten.

Planten kan tot eind augustus. In het najaar vormt andijvie de grootste kroppen. Zorg dus voor een plantafstand van 40cm tussen de plantjes. Staan ze toch te dicht op elkaar? Dan gaat het blad sneller rotten. Deze bladsoort vraagt veel voeding. Zorg dat je voldoende bemest, en al zeker als er voor de andijvie een ander gewas stond dat veel voeding opnam uit de bodem. Voor een optimaal resultaat gebruik je het best een combinatie van compost en stalmest. Ook vocht is een belangrijke factor om de kropjes goed te laten groeien. Krulandijvie is gevoeliger, en zal sneller droge randjes vertonen bij een vochttekort.

De zonnige en lange dagen in de zomer zorgen ervoor dat de andijvie goed groeit. Haal jouw volgroeide kroppen ook zeker op tijd uit de grond zodat ze niet gaan doorschieten. Andijvie kan niet tegen vriestemperaturen. Wordt er nachtvorst voorspeld? Bescherm ze dan zodat jouw oogst niet verloren gaat!

• Bleken

Zonnige en warme najaarsdagen zijn het ideale moment om de andijvie te bleken. De kroppen zijn dan nog volop in de groei. Van zodra de koude zijn intrede maakt, valt de groei van de kroppen namelijk stil. Bind de andijvie dicht met een elastiek, en laat ze nog een drietal weken in jouw moestuin staan. Doordat de zon niet bij de kern van de krop kan, zal deze licht van kleur blijven. Je kan de volledige krop ook onder een emmer of bak afschermen van het zonlicht. Zorg er dan wel voor dat deze dagelijks goed verlucht wordt. Gebleekte andijvie ziet er niet alleen leuk uit door de kleurovergang, maar het neemt ook een deel van de bittere smaak weg. Bleken doe je het best bij andijvie die onder glas staat. Wil jij jouw andijvie in openlucht toch bleken? Zorg dan voor bescherming tegen de regen door een afdakje boven de andijvie te plaatsen. Zo krijgen schimmels minder kans om toe te slaan.

• Ziektes

In het najaar verstoppen slakken zich vaak tussen de kroppen. Dit is voor hen de ideale schuilplaats. Ze zullen echter niet zo veel smullen van jouw andijvie als in het voorjaar want de najaarsvariant heeft een stugger blad dat minder smakelijk is.

• Culinair

Om de andijvie zachter en minder bitter van smaak te maken, kan je de binnenste bladeren samenbinden. Of zet gedurende twee weken een pot over de volledige plant.

In de winter biedt een dampende en stevige andijviestampot ons de nodige warmte en vitaminen. Je kan er echter ook de creatieve kant mee opgaan, en het andijvieblad vullen zoals een wrap.

5. Herfstraapjes

Herfst- of tuinraapjes kan je in juli en augustus zaaien. Het zijn zeer snelle groeiers dus je hoeft niet veel geduld te hebben om van een lekker raapje te genieten. In september en oktober kan je al beginnen met oogsten!

• Zorg

Herfstraapjes hebben een losse en luchtige grond nodig om goed te groeien. In de winter kan je wat compost onder de aarde mengen. Ze hebben niet veel extra voeding nodig, wat koemestkorreltjes zijn prima. Vocht daarentegen is dan wel weer essentieel om mooie raapjes te verkrijgen. De wortels van de jonge planten zijn nog te klein om zelf het vocht uit de grond te halen. Zorg er dus voor dat ze voldoende vocht krijgen.

Een plekje in de zon komt de knolvorming ook ten goede. Herfstraapjes mag je iets groter laten worden dan de voorjaarsvariant. Je kan ze oogsten van zodra ze 5cm groot zijn maar je mag ze ook laten staan tot ze 7cm meten. Omdat de knolletjes zo snel geoogst kunnen worden kan je verschillende keren een rijtje zaaien. Zo kan je een tijd lang van verse raapjes genieten!

• Culinair

De herfstrapen zijn iets zoeter van smaak dan diegenen in het voorjaar. Je kan de raapjes bijvoorbeeld roosteren in de oven met krielaardappelen en regenboogwortelen. Of wat dacht je van gevulde raapjes? Ook het loof is eetbaar.

6. Veldsla

Zijn naam doet anders vermoeden maar veldsla, ook wel korensla genoemd, is eigenlijk helemaal geen familie van de sla maar van valeriaan. Het grote verschil is dat veldsla een tweejarige plant is terwijl andere slasoorten maar één jaar meegaan.

• Zorg

Veldsla is goed bestand tegen de koude, en daarom ideaal om ook in de herfst en winter te telen. Deze groente kan zowel buiten als in de koude kas gekweekt worden. Om in de late herfst van enkele frisse groene blaadjes te kunnen genieten, zaai je van midden juli tot midden september. Niet alleen zorgt de najaarssla voor een welgekomen afwisseling met de typische knol- en bolgroenten in de wintermaanden maar deze zal ook minder snel opschieten dan de voorjaarssla.

Veldsla is helemaal niet kieskeurig, en kan in alle grondsoorten aarden. Heb jij een plekje vrij in de moestuin? Plant er dan wat veldsla als opvulling. Zo maak je optimaal gebruik van jouw moestuin, en heb je er nog een extra smakelijke groente bij! De veldsla hoeft niet op een zonnige plek te staan maar apprecieert enkele streepjes zonlicht wel.

Zaai de veldsla dun in rijtjes op 15cm van elkaar, en laat 4cm ruimte tussen elk toekomstig plantje. Ook hier zaai je het best op verschillende momenten zodat je de hele herfst en winter door van de sla kan plukken. Ben je pas midden september aan het zaaien geslagen? Dan zal je de sla pas na de winter kunnen oogsten, en moet je hem afdekken tijdens koude periodes. Biedt de sla beschutting tegen regen en vrieskoude. Hiervoor kan je gebruik maken van een plastic tunnel. Veldsla haalt meestal restjes voeding van de vorige gewassen uit de grond. Je kan eventueel een kleine hoeveelheid organische meststof onder de grond mengen om de sla een extra boost te geven.

• Ziektes

Ook veldsla is een ware delicatesse voor de slak. Voorkom de schimmelziekte Botrytis (grijze schimmel) door voldoende plantafstand te bewaren (uitdunnen indien je zaait).

• Culinair

Sla wordt veelal rauw gebruikt, als garnering of smaakmaker. Je kan de veldsla ook verwerken in een fris soepje.

Bekijk onze aanraders 👇