Kweek jouw smaakmakers: ui, sjalot en knoflook

Ajuin, sjalot en knoflook zijn echte smaakmakers in de keuken. Je kan ze ook makkelijk zelf kweken en bewaren om nadien in jouw gerechten te verwerken. Uien, sjalotten en knoflook plant je gebruikelijk in het voor- of najaar. Plantuien groeien snel, zijn bestand tegen lage temperaturen en zijn minder ziektegevoelig dan de zaaivariant.

Standplaats & bodem

Zoek een zonnige en tochtige plek op voor de uien. De wind zal ervoor zorgen dat ze goed opdrogen, en schimmelziektes geen kans krijgen. Zaaiuien vragen een zwaardere en goed doorlaatbare grond. Uien houden namelijk niet van een natte grond maar ze mogen door hun oppervlakkige beworteling ook geen vocht te kort komen. Heb je een lichtere grond? Dan raden we je sowieso aan om voor de kwalitatievere plantuien te kiezen.

Nadat je een geschikte plaats hebt uitgezocht, kan je starten met planten. Plant de uien in rijen die op 30 cm van elkaar liggen, met om de 15 cm een bolletje. Duw de uitjes in de grond tot de bovenkant op gelijk niveau komt met de grond maar het bovenste deel van het uitje nog net zichtbaar is. Bij een lichtere grond stop je de bolletjes beter net onder de grond zodat de vogels ze niet meepikken. Tijdens het groeiseizoen is het aangeraden om regelmatig kruid te wieden en te mulchen. Schoffelen doe je maar beter niet want de uien hebben zeer oppervlakkige wortels. Bovendien kunnen de geuren die bij het schoffelen vrijkomen uienvliegen aantrekken. Om onkruidvorming te voorkomen, kan je de plantuien ook op een gronddoek telen.

Bemesten

Uien verdragen geen verse mest of halfverteerde compost. Deze trekken ook de wortelvlieg aan dus pas hiermee op! Bij lichtere gronden strooi je best wat patent- of Vinasse kali (40 g/m) om de grond van genoeg kalium te voorzien. Dit zorgt voor grotere uien, en een betere houdbaarheid. Let op: de grond mag niet te veel stikstof bevatten. Dit leidt namelijk tot meer bladgroei terwijl de bolgroei zal afremmen.

Oogsten & bewaren

Je kan de uien oogsten van zodra het loof plat valt, en voor meer dan de helft verdroogd is. Dit is meestal eind juli of begin augustus. Tijdens natte periodes en bij een stikstofrijke grond duurt het soms wat langer voordat het loof gaat vallen. Je mag het loof dan zelf ombuigen zodat de voedingsstoffen tot in de bol geraken. Dit zorgt echter wel voor een open wonde, met een grotere kans op schimmelvorming tot gevolg. Je kan er ook voor kiezen om de uien met behulp van een spitvork voorzichtig en niet helemaal los te maken zodat de groei wordt afgeremd. Na het oogsten moet je de uien op een goed geventileerde plek openspreiden of ophangen zodat ze verder kunnen opdrogen.

Sjalotten

Sjalotten plant je meestal vanaf april in rijen met 30 cm ertussen, en om de 15 cm een bolletje. Aan elke plant zullen er vier tot tien sjalotjes groeien. Je kan ze in juli en augustus oogsten wanneer het grootste deel van het loof verdroogd is. Of je oogst ze terwijl ze nog groen zien, en eet ze met het loof en blad op.

Kies tussen onze sjalotten 

Winterui- en knoflook

Wil je zelf ajuin en knoflook kweken maar is het voorjaar al voorbij? Dan kan je voor winter plantuien en knoflook kiezen, bijvoorbeeld rode winteruien Red Arrow. Deze wintersoorten zijn vanaf midden september te verkrijgen, en hebben als bijkomstig voordeel een vroegere oogstperiode (eind mei-juni). Je kan de uien nog vroeger oogsten maar dan zijn ze eerder te gebruiken als bosuitjes. Let op dat je de uien niet plant op natte percelen tijdens het najaar.

Ook winterlook is een absolute aanrader. De opbrengst in de herfst is zelfs groter dan die in het voorjaar. Zorg er wel voor dat je plantknoflook gebruikt, en geen restjes knoflook die je uit de supermarkt gehaald hebt. Deze hebben namelijk niet dezelfde werking.

Knoflook heeft niet enkel een pittige smaak maar ook een bloeddruk- en cholesterolverlagende werking. Knoflook kan niet gezaaid worden maar moet je poten in de grond of in een pot. Het gewas vraagt een goed doorlatende grond en een zonnige plaats.

Naar de uien  Of de plantlook      

Hoe ga je te werk?

Splits de bollen look en zoek de grootste en mooiste tenen uit om te planten. Maak met een stokje om de 10 cm gaatjes van 5 cm diep in de grond. Hou tussen de verschillende rijen een dertigtal cm afstand. Zorg ervoor dat de teentjes met de punt omhoog in de gaatjes liggen voordat je ze bedekt met grond. Ook bij knoflook is het aangeraden om regelmatig kruid te wieden.

In de keuken

Er zijn vele soorten uien en look met elk hun uitgesproken smaak. Maar voor welk gerecht gebruik je welke variant? Wij geven je enkele tips! 👇

• De meest gebruikte ui in de keuken is de gele of bruine ui. Rauw heeft deze een sterke smaak maar als deze gebakken of gekookt wordt, smaakt hij zoeter. Hierdoor past de gele ui perfect bij geroosterde (vlees)gerechten. Een goed ras hiervoor is bijvoorbeeld Sturon (= opvolger van de Stuttgarter).

• De witte ui bevat meer vocht dan de andere uiensoorten en heeft een scherpe smaak. De smaak van de witte ui komt het meest tot zijn recht in Mexicaanse gerechten, zoals salsa of chili con carne. Het zorgt voor een pittige toets!

• Rode ui is milder van smaak waardoor deze ook perfect rauw gegeten kan worden. De rode ui is niet alleen zeer lekker maar maakt jouw gerecht ook onmiddellijk kleurrijk. Strooi ze in een salade of tussen een homemade hamburger. Je vindt er verschillende soorten in onze webshop waaronder Red Baron.

• De zoete ui is vrij zacht en heeft een minder uitgesproken uiensmaak. Je kan er makkelijk dikke ringen van snijden om te frituren of aan een slaatje toe te voegen. Doordat ze meer suiker bevatten dan hun soortgenoten kan je ze goed karameliseren.

• Sjalotten zijn technisch gezien geen uien. Ze groeien in groepjes bij elkaar zoals knoflook maar hebben wel een milde uiensmaak. Je kan ze gebruiken in sauzen en dressings doordat ze zo makkelijk fijn te snijden zijn. Sjalotten en eieren vormen ook een zeer goed huwelijk. Onze favoriet: Longor. Deze langwerpige sjalot is afkomstig uit Frankrijk en heeft een zeer rijkelijke smaak.

• De bosui, ook wel lente-ui of pijpajuin genoemd, heeft dezelfde looks als prei. Groen aan de bovenkant en wit onderaan. Je kan beide delen opeten. Bosui is met zijn frisse smaak ideaal om aan jouw salades toe te voegen. In tegenstelling tot de andere soorten ui kan je deze niet drogen maar moet je ze vers gebruiken. Je kan lente-ui een week lang in de koelkast bewaren.
  
  

Dankzij onze tips kweek je UItstekend pootgoed! 👇

• Winter plantui in de herfstmoestuin
• Winter knoflook in de herfstmoestuin
• Zelf winter knoflook planten
• 6 smaakvolle najaarsgroenten